جلسه دادرسی

در این مقاله به پاره ای از نکات کاربردی که در جلسات دادرسی کیفری باید رعایت نماییم می پردازیم.

علت نگارش مقاله حاضر ناشی از تجربه ای است که روز گذشته در جریان رسیدگی به پرونده ای که سمت وکیل شاکی را داشتم و متاسفانه بعد از سالها وکالت با برخورد نادرست وخارج از اصول و آداب دادرسی قاضی پرونده نسبت به تمام اطراف پرونده مواجه شدم می باشد و با طرح نکات کاربردی زیر قصد دارم شما خواننده و مخاطب محترم را از توجه به نکات ضروری و رعایت آن پیش از حضور در جلسه دادرسی چه در مقام شاکی و چه در مقام متهم آگاه سازم.

در جلسه دادرسی یاد شده متاسفانه قاضی دادگاه به علتی که برای حاضرین نامعلوم بود بسیار تعجیل داشت تا هرچه سریعتر صورتجلسه دادرسی به امضاء طرفین برسد و ختم دادرسی و به قول خودشان ختم مذاکرات را اعلام نمایند به همین دلیل اصلا فرصت کافی به طرفین برای بیان مطالبشان را نمی دادنند و با ورود بیش از حد و غیر متعارف بین صحبت های اصحاب دعوی و قطع کردن رشته کلام ایشان فضای دادگاه را بسیار ملتهب نمودند.بدون آنکه حاضر باشند قواعد و اصول دادرسی مانند اصل تناظر یا دفاع متقابل رعایت شود.

از این رو صرفنظر از اینکه این گونه رفتار از سوی برخی قضات اولا برخلاف قانون و ثانیا پسندیده نیست و نمی باشد بلکه برعکس قاضی دادگاه در طول برگذاری جلسه دادرسی باید سعی کند فضای دادرسی به حدی آرام پیش برود که طرفین دعوی و شهود به راحتی و بدون استرس و نگرانی مطالب خود را بیان نمایند

از این رو لازم دیدم نکات لازم و ضروری که باید در چنین فضایی رعایت شود را منعکس و با شما مخاطب محترم در میان بگذارم.

چون هر کدام از ما ممکن است در مقام شاکی یا متهم در چنین شرایطی قرار بگیریم و نتوانیم در جلسه دادرسی توضیحات کافی و مورد تاکید و نیاز خود را ارائه نماییم و حس بدی در پایان جلسه دادرسی داشته باشیم و از این رهگذر خدای ناکرده به ناحق محکوم شویم و یا به نتیجه دادخواهی مورد نظر خود نرسیم رعایت نکات و توصیه های زیر لازم و ضروری است و توصیه اکید می شود حتما به کارگرفته شود.

ابتدا ذکر این نکته لازم است که در نظام دادرسی کیفری کشور ما نخست شکایات اشخاص از سوی دادسرا توسط دادیاری یا بازپرسی که زیر نظر دادستان می باشند مورد رسیدگی قرار می گیرد و پس از ختم تحقیقات مقدماتی در صورت جرم بودن موضوع، پرونده با صدور کیفرخواست و درخواست اعمال مجازات از سوی دادستان به دادگاه کیفری ارسال می گردد.

چنانچه دادستان معتقد باشد شکایت مطروحه جرم نیست یا اتهام انتسابی متوجه متهم نیست و یا به هر دلیلی اعتقاد به وقوع جرم نداشته باشد، بسته به مورد قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب صادر می نماید در اینصورت نیز اگر شاکی اعتراض داشته باشد پرونده برای رسیدگی به اعتراض به دادگاه کیفری ارسال می گردد.

و اما نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرد:

نخست اینکه حتما یک یا چند روز پیش از جلسه دادرسی به شعبه مورد نظر مراجعه و درخواست مطالعه پرونده نمایید و ترجیحا درخواست دریافت تصویر از اوراق بازجویی طرف مقابل،اظهارات وکیل،نظریات کارشناسی در صورتی که وجود داشته باشد و سایر گزارشات و مستندات کیفرخواست را بنمایید.

اگرچه دادگاه ها مکلف به اجابت خواسته مذکور و ارائه تصویر مصدق اوراق یاد شده هستند اما چنانچه به هر دلیلی موفق به دریافت کپی از مدارک مذکور نشدید با دقت کامل موارد زیر را مورد مطالعه و یاد داشت برداری قراردهید.

-عین اظهارات طرف مقابل یا وکیل ایشان را یاد داشت نمایید مخصوصا مواردی که قصد دارید بدان استناد کنید.

-نشانی اظهارات یاد شده در پرونده را با قید اینکه برگ چندم پرونده است ( لازم به ذکر است وقتی پرونده از دادسرا به دادگاه ارسال می شود تمام صفحات برگ شماری می شود)سطر چندم است یا صفحه چندم از لایحه طرف مقابل است دقیقا یاد داشت نمایید.

-همچنین اظهارات شهود احتمالی یا نظریات کارشناسی موجود در پرونده و مد نظر خود را دقیقا یادداشت و همچون مورد قبل با ذکر دقیق نشانی یعنی اینکه کدام صفحه پرونده است و در چه تاریخی اخذ یا درج شده است و … بنویسید.

از آنجاییکه دادگاه در چهارچوب کیفرخواست صادره و دلایل استنادی دادسرا، به پرونده رسیدگی می کند مستندات دادسرا را به دقت مطالعه و مدنظر قرا ردهید تا چنانچه این مستندات مخدوش یا درست است با اشاره و تاکید شما، در جلسه دادرسی یا هنگام صدور رای مورد توجه دادگاه قرار گیرد.

-پس از اشراف کامل به اوراق پرونده و مطالب درج شده در پرونده، پیش از حضور در جلسه دادرسی حتما لایحه دفاعیه ای تهیه و تنظیم نمایید بدون آنکه به جزییات پرونده ورود کنید بلکه به صورت تیتروار نکات مهم و مورد توجه در کیفرخواست و مدنظر خود را مطرح نمایید.

به عنوان مثال:

“ریاست محترم دادگاه تقاضا دارم به نکات ذیل به شرح اوراق شماره …پرونده توجه نمایید

-شاکی/ متهم/شاهد… در برگ…پرونده در سطر…چنین بیان داشته اند درحالیکه در برگ…پرونده بیان نموده اند که … و این حکایت از تناقض گویی وی و عدم صداقت ایشان در ….می باشد/حکایت از صحت دعوی یا دفاعیات شاکی/متهم دارد

-کارشناس محترم در صفحه …گزارش خود به شرح برگ…پرونده بیان داشته اند که… در حالیکه نظریه کارشناس محترم برخلاف اظهارات ….می باشد.

-لایحه تنظیمی را قبل از شروع جلسه به نحوی که قاضی فرصت مطالعه احتمالی آن را داشته باشد تقدیم دادگاه نمایید و دستور ثبت لایحه را بگیرید و پس از ثبت جهت ضبط در پرونده تحویل قاضی دادگاه نمایید.

در چنین جلساتی که دادگاه تعجیل در اتمام دادرسی و ختم مذاکرات دارد سعی کنید پیش از صحبت، از قاضی دادگاه حتما اجازه بگیرید چون ممکن است با برخورد نامناسب قاضی مواجه شوید و حتی به جرم اخلال در نظم دادگاه از جلسه اخراج و بازداشت شوید.

امیدوارم چند نکته کاربردی ساده مذکور  و در عین حال بسیار مفید و کارساز در باب جلسه دادرسی مورد استفاده شما مخاطب گرامی قرار گرفته باشد.در صورت امکان و تمایل  ما را از نظرات خود در خصوص مطلب فوق مطلع نمایید.