http://onlinevekalat.com/?p=4335
در این مقاله از سایت آنلاین وکالت ، با توجه به سئوالات زیادی که مطرح می شود می خواهیم به نفقه دوران عقد بپردازیم.
برای خیلی از افراد، این سئوال مطرح می گردد که:” آیا، تا زمانی که دختر یا زن در منزل پدری است و هنوز مراسم عروسی سر نگرفته و زندگی زیر یک سقف مشترک شروع نشده، مرد تکلیفی در پرداخت نفقه دارد یا نه؟ همچنین در این دوران آیا زن مکلف است از شوهرش تمکین “اعم از عام و خاص” داشته باشد یا خیر؟
“دوران عقد در واقع دوره بین خواستگاری و نامزدی تا زمان انعقاد یا همان جاری شدن صیغه نکاح در محضر وامضاء دفترچه ازدواج است.”
در برخی فرهنگ ها و اقوام ایرانی، خانواده ها ابتدا یک صیغه محرمیت با حضور ریش سفیدان می خوانند و بین خود یک سند عادی با قید میزان مهریه و مبلغی به عنوان شیر بهاء و بیان وسایلی که پسر برای زندگی باید تهیه و دراختیار خانواده عروس به عنوان مساعدت در تهیه جهیزیه تدارک ببیند و … تنظیم می کنند و سپس وقتی را برای حضور در محضر یا همان دفتر ازدواج تعیین می کنند و سند ازدواج در آن جا امضاء می گردد.
در خصوص اینکه این نوع توافق و صیغه موقت ایجاد تعهد و تکلیف برای زوجین به عنوان زن و شوهر دائمی می کنه یا نه؟در فرصت دیگری به آن خواهیم پرداخت فقط همین قدر بیان می گردد که این توافق در حد صیغه موقت است و نمی توان طرفین را مجبور به امضاء سند ازدواج دائمی نمود.
در ادامه برای پاسخ به سئوال اول یعنی اینکه نفقه دوران عقد به عهده شوهر هست یا نه از سه منظر بررسی خواهیم کرد.
نخست دیدگاه فقهاء
دوم دیدگاه عرف
سوم دیدگاه قانون و رویه قضایی موجود
نفقه دوران عقد از دیدگاه فقهاء و مراجع دینی
بسیاری از فقهاء معتقدند تا زمانیکه دختر در منزل پدری سکونت دارد و خانه شوهر نرفته است، کما فی السابق باید از پدر خود تبعیت کند و علی الاصول تامین هزینه های زندگی وی یا همان نفقه دوران عقد به عهده پدر است.
البته بین ایشان اختلاف نظر هست برخی معتقدند اگر منظور از تمکین را فقط تمکین عام بدانیم پرداخت نفقه دوران عقد واجب است اما اگر منظور از تمکین،تمکین عام و خاص باشد چون در عرف جامعه تا دختر خانه شوهر نرفته امکان تمکین خاص نیست پس زوج تکلیفی در پرداخت نفقه دوران عقد ندارد.در واقع بسیاری از فقها و مراجع دینی در این خصوص به عرف منطقه یا محل توجه دارند.
نفقه دوران عقد ازدیدگاه عرف
نفقه دوران عقد از دیدگاه عرف ،در مناطق مختلف ایران ،متفاوت است .
در برخی مناطق بویژه مناطق روستایی تا زمانیکه مراسم عروسی گرفته نشده باشد و زن رسما خانه شوهر نرفته باشد پرداخت نفقه دوران عقد برعهده مرد نیست. همچنین زن در اغلب موارد نیازی به اذن و اجازه مرد ندارد بلکه کمافی السابق امور دختر از سوی پدر اداره می گردد.
“لذا عدالت قضایی اقتضاء دارد،قاضی دادگاه در زمان بروز اختلاف در خصوص نفقه دوران عقد و ارجاع آن به محکمه، عرف محل و رویه خانواده های زوجین را ملاحظه نماید،چرا که در علم حقوق عرف از جایگاه ویژه ای برخوردار است به حدی که به عنوان یکی از منابع علم حقوق محسوب گردیده است.”
اما از نگاه قانون گذار و رویه معمول محاکم که در حال حاضر مبنا است و روابط زوجین در دوران عقد بر این اساس است،همین که عقد نکاح جاری شد و زوجین در دفتر ازدواج سند ازدواج را امضاء نمودند،حقوق و تکالیف قانونی ایشان حاکم و برقرار می گردد.
در این خصوص در ماده 1102 قانون مدنی در فصل هشتم در بحث حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر بیان شده است:
“همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود”
یکی از حقوقی که زن و مرد به محض امضاء سند ازدواج نسبت به هم پیدا می کنند تکلیف مرد به پرداخت نفقه زن(از جمله نفقه دوران عقد) و تکلیف زن به تمکین از مرد است اعم از تمکین عام وتمکین خاص.
طبق قانون در عقد نکاح زوجین می توانند هر شرطی را که برخلاف ذات عقد نکاح نباشد درج نمایند.
یکی از این شروطی که می توان درج کرد و با قید آن در عقدنامه از هرگونه سوءتفاهمات احتمالی آتی جلوگیری کرد بحث تعیین تکلیف نفقه و تمکین در دوران عقد است.
پیشتر گفتیم ،قانون می گوید به محض انعقاد عقد نکاح وامضاء دفترچه ازدواج، زن مکلف است از مرد تمکین کند و مرد نیز مکلف است نفقه زن را پرداخت کند.
اما بنا به توضیحاتی که در بحث دیدگاه عرف مطرح گردید، ممکن است خیلی از خانواده ها،اجازه ندهند دختر پیش از عروسی با داماد جایی برود یا مسافرتی بروند،این در حالی است که در همین ایام مرد مکلف است نفقه زن را بدهد، ممکن است این تکلیف مرد و عدم اجازه خانواده عروس به شرح یاد شده موجبات بروز کدورت هایی بین زوجین یا خانواده ها گردد از این رو بهتر است خانواده ها و زوجین در عقدنامه یا به هرنحو دیگری که مقتضی می دانند به صورت مکتوب شرط کنند، تا زمانیکه دختر به عنوان زوجه به خانه پسر یا زوج نرفته و یا مراسم عروسی سرنگرفته است از یک طرف زوجه تکلیفی در دریافت اجازه و …از شوهر نداشته باشد و از آن طرف قید کنند تا مراسم عروسی سر نگرفته یا زوجه به خانه مرد نرفته، پسر یا زوج تکلیفی در پرداخت نفقه نداشته باشد.
از نظر قانون هرگاه شوهر شرایط زندگی مشترک را فراهم کرد و زن حاضر به زندگی مشترک نشد به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت منتها برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.
ناگفته نماند در همین دوران عقد، ممکن است با وجود اینکه زن حاضر نیست به خانه شوهر برود اما حق مطالبه نفقه را داشته باشد؟!
بله تعجب نکنید.
هرچند برابر ماده 1108 قانون مدنی اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زناشویی و زوجیت امتناع کند، حق مطالبه نفقه ندارد، اما استثنائا به موجب صراحت ماده 1085 قانون مدنی زن می تواند انجام وظایف زناشویی را منوط به پرداخت مهریه نماید و تا زمانیکه مهریه خود را دریافت ننموده است تمکین ننماید و به خانه شوهر نرود.
اما این امتناع و عدم تمکین و استحقاق دریافت نفقه در دوران عقد مشروط به دو شرط است:
اولا- قبل از مطالبه مهریه تمکین نکرده باشد یا به خانه شوهر نرفته باشد
ثانیا- مهریه اش عندالامطالبه باشد و عندالاستطاعه نباشد.
در این مقاله به نفقه دوران عقد پرداختیم.
مطالب مرتبط :
کلیه حقوق مادی و معنوی متعلق به وبسایت آنلاین وکالت است. © ۱۴۰۰
۱۳ پاسخ
ممنون از اطلاعت بدرد بخور و خلاصه ای که در اختیار عموم قرار دادید
درود بر شما خواهش می کنم ممنون از حس خوب تون
عالی بود
خدا رو شکر
سلام عالی بود سپاسگزارم من تو دوران عقد و مراحل طلاق از طریق نفقه
درود بر شما
خواهش می کنم
سلام خسته نباشید همه چی که به نفع زن هستش من خودم از همسرم شکایت رابطه نامشروع کردم ثابتم شده حکمشم اومده اون رفته نفقه و مهریه همه رو گذاشته اجرا
درود بر شما
مطالبات مالی زن از شوهر ناشی از عقد نکاح یا ازدواج و امضائاتی هست که در محضر زدید و این مطالبات را پذیرفته اید و ارتباطی به زعم جنابعالی به خیانت و …نداره
با سلام .با توجه به اینکه کلا دارید مردها رو نابود میکنید با قوانین مسخره ، روبه روز طلاق افزایش ، ازدواج کاهش و سپس فساد رو به ازیاد است کاش یکی پیدا میشد و قانون رو از نو مینوشت .اخه دختری که خونه باباش هست و تمیکن نمیکنه حق نفقه داره ؟؟؟؟؟؟؟ فقط میشع گفت متاسفم برا این قوانین مسخره .
دارید مردها رو نابود میکنید .با این تورم و گرانی مردها کمرشون شکست .
درود بر شما
چه عرض کنم قانونی است که قرنهاست وچود داره.
اونجا ک قانون حق طلاق رو ازدختران ساده ای مثل منو امثال من گرفتن قانون نباید عوض بشه اونجایی مردا چون مردن و حرفشون همه جا جلو هستش زناهم تو سری خورن و کاری ازشون برنمیاد اینجا قانون غلط نیس اینجا زنا حقی ندارن 😭😭😭مازنا تا کی باید تحمل کنیمو کاری ازدستمون برنیاد
سلام ببخشید من ی سوال دارم
من الان ۸ساله که عقد کردم و هنوز خونه پدر با شکنجه های روانی هستم، از اول خواستگاری و عقد دو طرف خانواده ها رفتارهای بد و مشکل ساز داشتن، چون مخالف ازدواج بودن، فکر کنین توی محضر ی عقد ساده بدون هیچ خوشی تا امضا کنیم همه رفته بودن ما دوتا فقط مونده بودیم،از همون موقع عاقدمون هم گفت ازدواجتون به مشکل میخوره با این خانواده ها
خلاصه برای هر خرید برای داماد خانواده من کلا همه چی رو پیچوندن به اسم رسم نداریم،نه کادو دادن و چیزی برای داماد خریدن نه مراسم عقد گرفتن،خانواده داماد چند بار اومدن برام کادو و لباس و اینچیزا آوردن، بعد از این که دیدن خانواده من چیزی نمیدن کلا دیگه رفت و آمد نکردن و درگیری ما دوتا از طرف خانواده ها شروع شد،کم کم هی شوهرم حرفای خانوادش و میزد که چرا اینکار و نکردن اون کار ونکردن، بحث این شد که جهاز بدن کلا خانوادم به هر طریقی سرجهاز بهونه میاوردن که ما نداریم خود برید سر زندگیتون، درصورتیکه پدر من وضع متوسط به خوبی داشته همیشه،یک نکته بگم که زمان قبل عقد خودم کار میکردم و خرجم و خودم میدادم با حقوق کم که داشتم،ولی پدرم خیلی بهم خرجی نمیداد، سال ۹۱ اخراش عقد کردم و از ۸۷ سرکار میرفتم،بعد عقد که مثل قبل خرجی نمیداد،حتی وقتی گفته بودم یارانه خودمو بهم بده میگفت در ازای جای خواب و خوراکت ک اینجایی! خلاصه هربار برای جهاز پیچوندن شوهرم هم دیده بود جهاز نمیدن میگفت فعلا نمیتونم خونه بگیرم،میپیچوند،ولی به خودم میگفت اگه جهاز ندن نمیبرمت،سر خرجی شوهرم میگفت بمن ربط نداره بابام هم میگفت بمن ربط نداره،تا که دوباره سال ۹۳-۹۴ دانشگاه شرکت کردم کردم قبول شدم،سر شهریه مثل قبل هیچکس قبول نمیکرد و منو پاس میدادن،یکی دوترم شوهرم داد تا باکلی دعوا و درگیری بابام و مجبور کردم شهریمو بده،البته هرترم برای شهریه گرفتن هم کلی دعوا و درگیری داشتم،واز دانشگاه رفتن دیگه شاغل هم نبودم،لازمه ذکر کنم که تو تمام سالها مادرم و خواهرم ک مجرده و بزرگتر از منه همهجوره هم اذیت کردن هم مانع انجام خیلی کارها شدن مثل جهاز و رسومات دیگه، خالصه تمام این ۸سال همیشه درگیری هایی بود،تو تمام این ۸ سال من همیشه به شوهرم گفتم طلاقمو بده ولی قبول نکرده،ولی همیشه هم بخاطر وضعیت مالیش چون هنرمنده و ندادن جهیزیه گفته نمیتونم خونه بگیرم و مستقل بشیم، الان یک ساله شوهرم بهم تهمت خیانت میزنه،و میگه من حس میکنم با کسی هستی،هربار س این داستان باهاش درگیری لفظی داشتم و هنوز هم دارم جایی که وقتی بهم میگه دیگه بهش فحش میدم، البته از وقتی بهم تهمت زد شروع کردم بهش فحش دادن،فبلش خیلی رفتارهای عصبی داشتم ولی سر این داستان دیگه نتونستم تحمل کنم،همچنان سر خرجی اون میگه بگو بابای فلان شدت بده همونجور که خرج بقیه میکنه(چون الان ماهی بالای ۲۲-۲۳ میلیون درآمد داره) ولی تو ای ۸سال فقط خرج دانشگاهمو داد و در حد خوراک وهر ۴-۵ ماه ۵۰ گاهی ۱۰۰ تومن بهم داده نه بیشتر،راستش خسته شدم حق طلاق ندارم شوهرم هم طلاق نمیده، همش هم میگه بعدش میخوای چیکار کنی،خانوادمم هرچند وقت دعوا میکنن میگن گم شو از این خونه بیرون نه جهاز میدیم نه چیزی،میگم جهاز ندادین ی پول بدین خودم برم ی جا میگن نمیدیم ارث و اینچیزا چیه،گور و گم کن بگو مرتیکه بهت بده،والا نمیدونم واقعا میتونم از خانوادم شکایت کنم برای نفقه و از شوهرم هم طلاق بگیرم تا بتونم ی جا برای خودم پیدا کنم گورمو گم کنم(ی نکته بهم تو تمام این سالها بابام میخواست بهم انگ روانی بودن بزنه و بگه مشکل روانی دارم، یبار یواشکی میخواست دارو بهم بده متوجه شدم از داروخونه پرسیدم نخوردم،دفعات بعد جورای دیگه،خودش دکتر عمومیه واین انگ زدن از سمت خواهرم شروع شده بود ۸ -۹ سال قبل)
درود بر شما
چون شما ازدواج کردید و به عقد همسرتان درآمدید برابر قانون پرداخت هزینه های زندگی شما با شوهرتان است اما اگر شوهرتان خرجی نمی دهد و حاضر به شروع زندگی مشترک نیست می توانید دادخواست مطالبه نفقه و حتی شکایت کیفری ترک انفاق علیه ایشان مطرح نمایید همچنین به علت تداوم ۸ ساله بلاتکلیفی دادخواست طلاق بدهید.