سوء پیشینه یا محکومیت موثر کیفری

سوء پیشینه یا  محکومیت موثر کیفری

تعریف سوء پیشینه

واژه سوء پیشینه که ترکیبی از دو کلمه سوء به معنی بد و ناپسند و کلمه پیشینه به معنی سابقه و گذشته است.در محاوره عمومی از عبارت، گذشته منفی و سابقه بد به سوء پیشینه تعبیر شده است اما از نظر قانونی آن پیشینه ای بد محسوب می گردد که طبق قانون مؤثر در سجل کیفری باشد.

 از این رو هر جرمی یا تخلفی عنوان محکومیت کیفری مؤثر ندارد تا در سجل کیفری فرد ثبت و ضبط شود و در مواقع استعلام مراجع مربوطه به عنوان سابقه منفی گزارش گردد.

برای آگاهی از جرائمی که مشمول عنوان محکومیت مؤثر کیفری دارند ابتدا به تعریف جرم و انواع مجازات ها می پردازیم تا موضوع قابل فهم گردد.

جرم چیست؟

در تعریف جرم قانونگذار در ماده دوم قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 بیان داشته :”هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد جرم محسوب می شود.”

 منظور از فعل هر عمل مثبتی است مانند سرقت که فاعل آن با اقدام عملی مرتکب ربودن مال دیگری می گردد.

 منظور از ترک فعل هر گونه انجام ندادن عملی است که باید طبق قانون انجام گردد مانند ترک انفاق یا همان ندادن نفقه افراد واجب النفقه یا کمک نکردن به مصدوم حادثه و یا ترک صحنه تصادف.

انواع مجازات ها

 مجازات ها از جهات گوناگون تقسیم بندی هایی دارند یکی از این تقسیمات، تقسیم مجازات ها به مجازات های اصلی ، مجازات های تکمیلی و بالاخره مجازات های تبعی است.

تعریف مجازات اصلی

منظور از مجازات اصلی آن دسته از مجازات هایی است که قانونگذار صراحتا در خود قانون در برابر جرم ارتکابی معین کرده است.مانند جرم خیانت در امانت که قانونگذار در مواد 673 و 674 از قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده به طور مشخص و صریح زندان به میزان 6 ماه تا سه سال مقرر کرده است.

تعریف مجازات تکمیلی

این نوع مجازات به مجازات هایی اطلاق می گردد که قانونگذار به قاضی صادرکننده اجازه می دهد علاوه بر تعیین مجازات مقرر و اصلی، مجرم را به انجام یا عدم انجام کاری وادار و محکوم کند. مانند کسی که به علت بی احتیاطی در رانندگی موجب آسیب یا قطع درختی می گردد، قاضی صادر کننده به موجب قانون علاوه بر صدور حکم قانونی تخریب که حبس و جریمه نقدی در پی دارد می تواند مجرم را به کاشت مثلا ده اصله نهال محکوم نماید. محکومیت اخیر که باید در حکم قید شود مجازات تکمیلی نام دارد و اختیاری است قاضی می تواند در رای خود آن را قید کند و یا اینکه اساسا چنین مجازاتی را لحاظ نکند.

تعریف مجازات تبعی

مجازات های تبعی به آن دسته از مجازات هایی گفته می شود که به حکم قانونگذار، به تبع وقوع یا ارتکاب جرمی از سوی متهم ، به صورت خود به خود اعمال و اجرا می شوند و نیازی نیست قاضی در رای خود قید کند.

 این نوع مجازات ها غالبا مربوط به محرومیت از حقوق اجتماعی است .
تعریف حقوق اجتماعی

منظور، حقوقی است که قانون‌گذار برای تبعه کشور جمهوری اسلامی ایران و سایر افراد مقیم در قلمرو حاکمیت ایران در نظر گرفته است و سلب افراد از این حقوق تنها به موجب قانون یا حکم دادگاه صلاحیتدار است.

مانند اینکه قانونگذار قید کرده باشد اگر کسی مرتکب فلان مجازات شده باشد حق کاندید شدن در انتخابات مجلس شورای اسلامی را ندارد.

 مجازات های تبعی بیشتر در مورد جرایم عمدی اعمال می شوند

مجازات های تبعی در جرایم قابل گذشت، در صورت گذشت شاکی و موقوف شدن تعقیب یا مجازات اصلی، منتفی می گردند.

 آیا ارتکاب هر جرمی مساوی با داشتن سوءپیشینه خواهد بود یا نه بلکه برخی از جرایم موجب ثبت در سابقه ما و ثبت در سجل کیفری خواهد شد؟

و اینکه این سوابق همیشه با مرتکب جرم و تا پایان عمرش همراه خواهد بود یا خیر؟

تحت چه شرایطی می توان از سابقه منفی و ثبت شده به عنوان موارد سوء       پیشینه خلاص شد؟ و سایر مطالب در مورد سوء پیشینه را در بخش بعدی مقاله که بزودی منتشر خواهد شد دنبال نمایید.

در این مقاله  به تعریف سوء پیشینه یا همان سابقه محکومیت موثر کیفری و مجازات های اصلی و تکمیلی و تبعی پرداختیم

برای مطالعه بیشتر:سجل کیفری یا قضایی،گواهی سوء پیشینه،محکومیت موثر کیفری